‘ Nooit kijken we genoeg, nooit zullen we genoeg, precies genoeg, gepassioneerd kijken.’
uit: Paris de ma fenêtre / Colette
Hoe is dat? Vijfenveertig jaar fysiotherapie…
Het toeval bracht me in dit beroep. Door de jaren heen heb ik mijn eigen visie in dit vak ontwikkeld. Over dat proces vertelde ik op een symposium op 15 september 2016 samen met twee andere collega’s die toen ook ruim 40 jaar in het vak zaten. Wij alledrie hebben totaal iets anders uit het beroep gehaald, wij bijten elkaar niet, maar vullen elkaar aan. Het beroep fysiotherapie is erg breed!
Zelf paardrijden en later ook het paardrijden met gehandicapten heeft mijn interesse voor het waarnemen van bewegen gewekt. Hoe zie je het verschil tussen de linker- en rechter galop of dat iemand op het goede dan wel op het verkeerde been aan het lichtrijden is in draf?
Dat kijken naar bewegen heb ik vorm gegeven door naar de opleiding voor fysiotherapie te gaan.
Er gaat iets aan vooraf. In de 4e klas van de lagere school las de juffrouw voor uit Panokko van Anne de Vries. De eerste kennismaking met mijn latere beroep!
Ik citeer: ‘Hij gaat met lange passen voorop in die eigenaardige manier van lopen, die de Indianen aannemen, wanneer ze een lange mars moeten maken: ze buigen hun bovenlichamen voorover en laten zich van de ene voet op de andere vallen. Zo krijgen ze een gang, die half draven, half stappen is en die ze urenlang vol kunnen houden.’
Even verderop:’…de rust mag niet te lang duren. Ze eten staande iets van de cassavekoeken uit de voorraad, plonzen allemaal nog een keer in het water, drinken voor het laatst en gaan weer op weg. Buiten het bos vallen de Indianen meten weer in hun deinende gang. Precies in de maat, dat loopt het lichtst. Je kunt je voorganger half slapende volgen. Alleen moet je je ogen open houden om te zien waar je je voeten zet.’
Deze zinnen heb ik werkelijk gehoord. Ik moet ze onbewust opgeslagen hebben in de krochten van mijn geheugen. Als kind van negen ben ik gaan experimenteren tijdens de zondagse wandelingen, want hoe loop je zonder pijn in je voeten of hoe word je van dat lopen door bos of duinen niet moe? Hoe lopen andere mensen? Lopen mensen uit andere werelddelen of mensen uit andere culturen anders? Het is bijzonder hoe iedereen een eigen karakteristieke manier van lopen heeft. Je herkent iemand aan zijn of haar loopje. Vragen die prikkelen om goed te gaan kijken naar het lopen, maar dat is voor later.
Hoe leer je lopen? Je wil weg waar je bent, de ene keer rustig, de andere keer snel. Als kind ontwikkel je dat weggaan uit een bepaalde houding of situatie met vallen en opstaan tot je uiteindelijk kunt staan en lopen. Een proces dat van het letterlijke vallen en opstaan verandert in de figuurlijke of overdrachtelijke betekenis van met vallen en opstaan iets bereiken.
Het blijft bijzonder dat eindeloze opnieuw proberen van kleine kinderen tijdens het proces van leren lopen, net zo lang doorgaan tot het lukt en dan voor de volgende barrière komen te staan: een nieuwe fase in het ontwikkelingsproces om te overwinnen. En dan, wanneer je kunt gaan en staan waar je wil, wat haalt je uit je luie stoel? Wat is er wat lokt? Nieuwsgierigheid? Trek in die vette worst? De liefde? Is ondernemingslust ingebakken? Wie zal het zeggen…
Wat je ook wil leren, het vraagt altijd geduld, doorzettingsvermogen, oefening en soms ook het leren omgaan met beperkingen. Voorop staat misschien wel het zoeken naar het algemeen welbevinden en dat is voor iedereen altijd weer verschillend.
Als fysiotherapeute kan je iemand bijstaan om samen te onderzoeken hoe je je motoriek kunt ontwikkelen of aan kunt passen aan de omstandigheden.
Rike Hesselink, Groningen
1 mei 2019
Dertig jaar wonen en werken in de buurt
In: Buurtkrant Noorderplantsoen, jaargang 44 – Winter
Al 45 jaar ben ik fysiotherapeute, waarvan 30 jaar hier thuis in de praktijk aan de Noorderbuitensingel. En nu staat het pensioen voor de deur. Een terugblik en een blik vooruit!
Dansers als achterburen
Een flink aantal jaren waren Galili Dance en later Noord Nederlandse Dans mijn achterburen. Ze oefenden in De Studio aan de Akkerstraat. We kwamen met elkaar in contact en er ontstond een inspirerende uitwisseling. Zowel dansers als fysiotherapeuten kijken hoe iemand zich beweegt. Een danser probeert met bewegen iets uit te drukken en het over te brengen: een gevoel, een stemming, humor… Een fysiotherapeut kijkt met een medische achtergrond, maar er is een gebied waar het medische en het kunstzinnige elkaar treffen. Je kijkt naar contouren, de vormen en lijnen die ontstaan tijdens het bewegen. Daarbij stroomt de beweging als water, het ademt, het is ritmisch.
Mijn eigen aanpak
Bij fysiotherapie hebben veel mensen een beeld van kracht en zweten, trekken en rekken, en dat het zeer doet, maar ik heb het altijd anders gedaan. Iedereen heeft wel eens een skelet gezien, maar hoe dat in jezelf functioneert, is een kwestie van leren voelen. Dansers hebben daar veel ervaring mee. Ze hebben een heel goed ontwikkeld houdingsgevoel en lichaamsbesef. Een signaal dat je je lijf niet op de manier gebruikt zoals het gebouwd is, pikken de meeste mensen niet vanzelf op en soms merken ze het helemaal niet. Opgelopen spanning of te weinig spanning op de juiste plek en op het juiste moment kan pijnklachten veroorzaken. Soms acuut en soms op termijn. Ik heb het altijd als een kunst gezien om iemand te leren voelen wat hij doet en dat het ook anders kan, makkelijker, al lijkt dat in eerste instantie niet zo. Een gevoel is vertrouwd en daar neem je niet zomaar afscheid van, tenzij je merkt dat het nieuwe eigenlijk aangenamer is.
Leer mij om het zelf te doen!
Kleine kinderen leren dat met vallen en opstaan. Later is dat vallen en opstaan gelukkig niet meer zo letterlijk, maar het principe blijft! Als een soort coach heb ik geprobeerd om mensen bij te staan tijdens dat proces van hoe je handig en efficiënt met je lijf omgaat. Mijn Oma was onderwijzeres en zij had het motto overgenomen van Ligthart en Montessori ‘Leer mij om het zelf te doen!’.
Met pensioen
Nu breekt er een nieuwe tijd aan. Het zal even wennen zijn aan een andere invulling van de dag, maar het mooie uitzicht blijft. Dat strijklicht door de bomen doet me altijd denken aan die expositie in het Groninger Museum met de Russische landschappen en dat is hier dan zomaar voor de deur!
Maar ik zit niet achter de geraniums te suffen, er is van alles te doen. Het bijhouden van de weblogstukjes, beschikbaar blijven om ervaringskennis te delen en nog veel meer…
