Vandaag loop ik door Antwerpen in een bijzonder monumentale wijk; een aaneenschakeling van art nouveau panden.

Wanneer in 1881 de families Cogels en Osy grond verkopen ontstaat de wijk Zurenborg. Het is de tijd van art nouveau. Niet alleen bloemen en ronde vormen in de ramen en deuren, rond de eeuwwisseling hebben de mensen idealen. Gas, waterleiding en elektriciteit zijn nieuw, het zijn verbeteringen. In de biografie van Jean Renoir over zijn vader, de schilder Pierre-Auguste Renoir, lees ik over de veranderingen rond 1900: alles komt uit buizen en tubes, er is een nieuwe tijd aangebroken.

En nu? Het is een donkere decemberdag, niks geen levendigheid, er is geen uitbundige kerstverlichting. Statige huizen, soms bijna paleisjes, die de voorbije tijd koesteren met hun mooie gebloemde decoraties, de ronde vormen van ramen en deuren, ieder huis is anders. Die straten vertellen het verhaal van een eeuw geleden, maar je moet het wel kunnen horen…

Mijn Opa, J.W. Janzen, ontwierp een kantoorgebouw dat in Den Haag jarenlang bekend stond als ‘de Aramco’. Het werd op 15 januari 1955 opgeleverd. Het is een lang en smal gebouw aan het begin (of het eind?) van die lange Laan van Meerdervoort bij het samenkomen met de Groot Hertoginnelaan.

Tijden veranderen, ook de invulling van het gebouw gaat met de tijd mee. Het is omgebouwd tot een complex met 85 appartementen. Vorige week zijn ze opgeleverd. Aan de buitenkant oogt het gebouw als voorheen, maar de binnenkant is getransformeerd en het heeft de naam Groot Hertogin gekregen.

Bijzonder is hoe op de tekening het gebouw iets bijzonders laat zien. Het is geen rechte lijn, er zit ter hoogte van de hoofdingang een klein knikje. Ik zie er een gewricht in. Zo oogt het dat zelfs een gebouw kan bewegen.

Jip en Janneke hadden Tante Mies met een auto. Die auto was iets bijzonders in die tijd, kennelijk hadden de vader en moeder van Jip en Janneke geen auto. Jip en Janneke mochten mee in de auto, dat was feest!

Dertig jaar lang is hier in huis ‘de gymnastiekzaal’ een attractie geweest voor kinderen van familie en vrienden. Je kon in het wandrek klimmen, een glijbaantje maken door de bank schuin in het wandrek te hangen en op de trampoline of met ballen over de grond kegels omgooien en nog véél meer…

Intussen is de gymnastiekzaal (want zo werd de praktijkkamer door kinderen genoemd) getransformeerd tot tuinkamer met verschillende nieuwe functies. Hoeveel indruk de gymnastiekzaal gemaakt heeft, blijkt uit de tekening van Feline, die ze spontaan uit haar herinnering voor me gemaakt heeft. Alles is er, het bankje, de groene mat, de trampoline, zelfs de twee springtouwen die aan het wandrek hingen… maar haar eigen inbreng is een prullenbak. Veel beter dan de zak in de kast, wat ik praktisch vond.

De zon schijnt, ik kijk naar buiten en zie de voorgevel van mijn huis op het gebouw hierachter geprojecteerd. Nooit eerder gezien. Heb ik nooit op die tijd in dit seizoen met een lage zon aan de keukentafel gezeten en naar buiten gekeken?

 

 

Even later kijk ik nog eens. De punt van het dak is doorgeschoven naar rechts, naar het westen toe. Even later is het nog verder voorbij. Ik denk aan het stukje wat ik vorige week op het blog heb gezet: na lopende bomen nu een wandelend huis?

Een dag later schijnt de zon en ik kijk weer naar buiten; ‘Kan ik hetzelfde als gister zien?’ Hoe laat is het nu? Net als de vorige dag is het rond het elf uur. De schaduw van mijn huis geeft de tijd aan: ik woon in een zonnewijzer.

In de trein richting Schiphol, even voorbij Lelystad, zie ik ze gaan: lopende bomen!

Ja, echt die voorste rij bomen verplaatsen zich.

Hallucinatie? Welnee, puur gezichtsbedrog. Het zijn drie rijen bomen parallel, gordijnen voor het achterliggende landschap. Vanuit de rijdende trein zie ik dat de voorste rij sneller aan je blik voorbijgaat dan de twee rijen erachter.
Geobsedeerd door beweging, ik zie ze toch echt lopen…