De expositie ‘Jean-Francois Millet, de zaaier van de moderne kunst’ is nu te zien in het van Gogh Museum in Amsterdam.

Let eens op hoe er gebogen en gebukt werd op het land! Ook de momenten van rust komen ruim aan de orde. Een passage uit Anna Karenina komt bij me boven. Een van de personages merkt daarin op hoe belangrijk het is om op tijd rust te nemen ter voorkoming van ongelukken tijdens het maaien.

Mijn blik blijft hangen op een schilderij van Camille Pissarro: de wasvrouw.
Een stevige vrouw, vermoedelijk weinig tanden meer, blozende wangen en pretoogjes. Mooie kleuren blauw en groen. Echter haar handen ontbreken! Hoe zouden die er uitgezien hebben vraag ik me af…

Ze zitten er met z’n drieën… Wie zijn deze vrouwen? Waarom zitten ze alledrie een beetje scheef in hun stoelen of tronen?

Horen ze echt bij elkaar of zijn ze zo bij elkaar gezet? De tand des tijds heeft toegeslagen. Ze zijn niet helemaal compleet. Er mist een arm, hand (zelfs meer dan één) en een voet. Toch zijn deze vrouwen indrukwekkend, ze stralen iets uit. 

Wie kijkt naar wie? Op wie zitten zij daar in het Museo Nazionale Romano (Thermen van Diocletianus) pontificaal te wachten? Op ons misschien…

De godin Venus werd geboren uit het schuim van de zee. Botticelli schilderde haar staand op een schelp; Zephyr en Aura zullen haar aan land blazen, de mantel om haar naaktheid te bedekken wordt klaar gehouden.

In Rome zie ik een andere interpretatie in het Palazzo Altemps. Mijn eerste gedachte is een vis in het net met een behoedzame redding.

Het is anders: Venus hijst zichzelf op en wordt daarbij geholpen. Het is geen net, het is een doek waarmee de helpsters een deel van haar naaktheid bedekken, terwijl ze haar bij de oksels omhoog tillen. Let op hoe subtiel die vingers in haar oksels zichtbaar zijn! Een mooie geboorte…

Vanmiddag iets lekkers bij de thee: een madeleine van Broodje van eigen deeg. Natuurlijk denk ik dan aan de romancyclus ‘Op zoek naar de verloren tijd’ van Marcel Proust.

Hoe is het ook alweer? De verteller doopt een madeleine in de thee. De geur die daarbij vrijkomt roept een herinnering op.

Een persoonlijke herinnering: ooit liet iemand me zijn handen ruiken. Gatsie, dat ruikt geel! Wacht even, wat is dat? Levertraan! De ponies, die ik een tijd verzorgd heb, kregen een lepel levertraan door hun voer. Heel goed oppassen dat je dat niet op je handen kreeg en als dat toch gebeurde dan moest je niet met die hand in de buurt van je neus komen. Het effect is net zo erg als wanneer je een pepertje gesneden hebt en dan per ongeluk in je oog wrijft.
Zintuigen kunnen erg gevoelig zijn…

Overal in de wereld zijn de klimaatverschijnselen heftig. Er is veel in beweging: smeltende gletchers, orkanen, stijgende zeespiegel, hogere temperaturen…

De herfst is begonnen. Dit jaar lijkt het dat alle kastanjebomen in de stad op dezelfde dag al hun kastanjes tegelijk hebben laten vallen, de bodem ligt ermee bezaaid.

Bewegen moet, maar wel een beetje gedoceerd. Dat laatste heeft de natuur nog niet helemaal in de smiezen.