Strijden in de kerk
Tijdens een concert in de Mariakerk van Westerwijtwerd dwalen mijn ogen rond. Mijn blik blijft rusten op de enige afbeelding die in dat oude kerkje te zien is: twee vechtende figuren.
De aanval komt van rechts en de linker figuur deinst terug in een actieve verdedigingspositie zoals je dat ook ziet bij schermen. Heel bijzonder is de pijl – in twee delen afgebeeld – die de te verwachte beweging van de linkerarm met het schild aangeeft: het pareren van de aanslag. Door die pijl is er sprake van dynamiek. Twee bewegingen, misschien wel drie, zijn mogelijk. Na de afweer van de aanval van zijn tegenstander met zijn schild kan hij een stap naar voren doen en terugslaan. Ter voorbereiding van een of meer stappen zal hij zijn gewicht verplaatsen van het achterste naar zijn voorste been. Wat er kan gaan gebeuren, wordt overgelaten aan de verbeeldingskracht van de kijker.
Geen strip maar wel een beeldverhaal gecomprimeerd in één afbeelding.
Ik heb het vermoeden dat die oude afbeelding (vermoedelijk 13e-14e eeuw) hetzelfde laat zien als wat bij Japanse prenten zo bijzonder is: de duidelijke bewegingsrichting om de blikrichting van de kijker te bepalen en diepte om een daadwerkelijke actie aan te geven.
Kijk maar: de linkerfiguur draait zijn lijf naar de kijker toe, een frontale openheid, zijn gewicht teruggehouden op het achterste been. De aanvaller wordt alleen van opzij getoond, hij snelt zijn tegenstander tegemoet in wat we kruisgang noemen. (Het ene been beweegt samen met de andere arm in dezelfde richting.) Heel actief en met een bedoeling, namelijk het slaan met zijn wapen dat hij in zijn rechterhand gereed houdt. Je oog volgt het doel van die rechter figuur: zijn medestrijder in elkaar slaan. Omdat beide figuren in een ander vlak afgebeeld staan, ontstaat er een primitief soort diepte in de afbeelding.
Ze blijven elkaar wel aankijken en dat laat de spanning zien tussen beide figuren. Het blijven min of meer abstracte figuurtjes en toch proef je wat er aan de hand is. Het is géén statisch plaatje, maar actie gevat in één beeld: beweging! De strijd tussen Goed en Kwaad…
